Amsonia
Apocynaceae
+32 52 33 73 15
Jan Spruyt-Van der Jeugd bvba
Mostenveld 30
9255 Buggenhout
België
Apocynaceae
Deze maand bespreken we Amsonia, een geslacht dat zijn naam dankt aan Charles Amson, een arts en wetenschapper-botanist die in de 18e eeuw door Amerika reisde. Voor ons is dit een nog ondergewaardeerde plant. Met zijn fabelachtige blauwe bloemetjes is het niet te verwonderen dat hij in het Engels Bluestar genoemd wordt en bij ons bekend staat als Blauwe ster. Daar bovenop komt dan nog eens een spectaculaire herfstverkleuring in schakeringen van goudgeel, wat de plant tot een echte eyecatcher maakt op het einde van het jaar.
Hier zie je Amsonia tabernaemontana in herfsttooi, in de prairietuin voor de Bibliotheek van Dendermonde, een ontwerp van Jan Spruyt.
Amsonia behoort net als o.a. Vinca en Asclepias tot de familie van Apocynaceae (maagdenpalmfamilie). In deze familie zitten vooral veel subtropische bomen en lianen, maar ook vivassen uit de meer gematigde streken.
Zoals vele planten binnen deze familie, heeft ook Amsonia melksap. Dankzij het melksap worden grazende zoogdieren op een afstand gehouden.
Het geslacht telt ongeveer 20 soorten, deze komen vooral in Noord-Amerika en delen van Bulgarije-Turkije voor. De planten groeien in woodland, lichte bossen en langs rivieroevers in grasland. Uiteraard ontbreekt deze soort niet in de Noord-Amerikaanse prairie (op de meer vochtige gronden).
Wij hebben 3 soorten in assortiment: hubrichtii, tabernaemontana (waaronder de botanische variëteit var. salicifolia) en orientalis. Ook de twee rassen ‘Blue Ice’ en de eigen selectie JS® ‘Stella Azul’ komen uit de tabernaemontana-soort.
Amsonia is een cool-season plant (voor meer informatie hierover, lees ons artikel van maart 2017 over cool season vs warm season planten) en bloeit al rond mei-juni, meestal tot eind juli. De plant is eerder een trage groeier met een opgaande, bossige habitus die stevige pollen vormt en afhankelijk van de soort tussen de 60-100cm bereikt.
Het blad van Amsonia verschilt nogal naargelang de soort, maar ze staan altijd alternerend ingeplant en hebben een frisgroene kleur. Hieronder bespreken we het blad iets uitgebreider bij de verschillende soorten.
De bloeiwijze is een eindstandige bloempluim of tros, met de voor dit geslacht kenmerkende blauwe kleur die, afhankelijk van de soort of het ras, iets donkerder of bleker kan zijn. Na de bloei verschijnen de kokervruchtjes die ook verschillen per soort.
De langwerpige kokervrucht van Amsonia hubrichtii. Foto genomen 13 juni 2017.
Amsonia hubrichtii is te vinden in de Ouachita Mountains, Arkansas en rond Woodson, Texas. De soort werd in de jaren 40 van de 20e eeuw voor het eerst in het wild ontdekt door de Amerikaanse bioloog Leslie Hubricht en naar hem genoemd. De soort vertoont sterke gelijkenissen met A. ciliata (niet in ons assortiment) maar heeft een nog fijner blad.
Dit blad is zo smal dat het bijna naalden lijken te zijn, in een frisgroene kleur die prachtig geel – oker verkleurt in de herfst. De bloemen zijn staalblauw, redelijk bleek en starten vaak al in mei met bloeien. De soort bereikt een hoogte tot ongeveer 60cm.
De bleek blauwe bloeiwijze van Amsonia hubrichtii.
Amsonia orientalis is in oude literatuur te vinden als Rhazya orientalis en komt in tegenstelling tot de meeste Amsonia’s niet uit Noord-Amerika, maar wel uit Thracië. Dit gebied omvat delen van Bulgarije, Griekenland en Turkije. Daar groeien ze op vochtige gronden, ook in de kustgebieden. Van bloei zijn ze sterk gelijkend op de Noord-Amerikaanse soorten maar deze orientalis vormt wel ondergrondse rizomen.
Amsonia orientalis heeft een lancetvormig blad met helderblauwe bloemen. Een heel stevige soort.
Amsonia orientalis
Amsonia tabernaemontana komt van nature voor in de Noord-Amerikaanse staten Kansas tot Maryland. Het blad is eerder eivormig-elliptisch en deze stevige plant wordt gemakkelijk 100cm. De vruchten worden tot 13cm lang. Binnen deze soort is er nog de botanische variëteit var. salicifolia die hier sterk op gelijkt maar een langwerpiger, smaller blad heeft. Salicifolia is afgeleid van Salix (wilg) en Folius (blad). Bij het bekijken van het blad wordt deze gelijkenis duidelijk.
Het smalle blad van Amsonia tabernaemontana var. salicifolia. Foto genomen 12 juni 2017.
Amsonia ‘Blue Ice’ is een selectie die gevonden is tussen zaailingen van Amsonia tabernaemontana in de White Flower Farm Nursery, Conneticut. Een prachtig ras dat uitbundig bloeit rond juni-juli met diepblauwe bloemen en tot 60cm hoog wordt.
Tot slot bespreken we onze eigen selectie Amsonia tabernaemontana JS® ‘Stella Azul’. Dit ras van Jan Spruyt heeft een prachtig groen blad met verfijnde bloemtrossen. Stella is Italiaans voor ster, wat de vorm van de bloem aangeeft en Azul is Spaans voor blauw. Een oersterk ras dat ongeveer 80cm bereikt.
Amsonia tabernaemontana JS® ‘Stella Azul’.
Amsonia houdt van zon of lichte schaduw en een rijke grond die vochthoudend is. Vooral A. tabernaemontana heeft iets meer vocht nodig. Eens geworteld, is hij erg droogteresistent.
De meeste soorten verdragen makkelijk temperaturen tot beneden de -20°C.
De planten worden gescheurd of gestekt in de lente. Zaaien kan ook voor de niet-rassen.
De bloemen van Amsonia zijn een bron van nectar en trekken hierdoor vele bijen, hommels en vlinders.
Je kan Amsonia in de zomer tot een derde terugsnoeien om de vorm goed te behouden. Dit is echter niet noodzakelijk. Als de plant op een erg rijke bodem staat of meer in halfschaduw, durft hij gaan openvallen en is terugsnoeien aan te raden.
Amsonia is de perfecte vul- of begeleidplant in de border. Hij bloeit al relatief vroeg en zal nadien met het frisgroene blad de latere bloeiers perfect begeleiden.
De plant scheurt moeilijk want het ondergrondse hart van de plant bestaat uit zeer hard hout.
Bij ons weten is er geen enkele ziekte waar de plant last van heeft. Omdat het geen inheemse plant is, gaan de insecten van hier de plant niet als waardplant gebruiken. Rupsen die het blad opeten zal je dus niet zien bij Amsonia.
In onze prairie op de kwekerij zie je het fijne groene loof van Amsonia hubrichtii op de voorgrond, de perfecte begeleidplant voor de Erigeron, Alliums en Lavatera op de achtergrond. Foto genomen 12 juni 2017.
©
Alle foto’s afkomstig van kwekerij Jan Spruyt – Van der Jeugd, tenzij anders vermeld.